Έξω από την πόρτα του Λαβύρινθου, ο Θησέας περιμένει τη στιγμή να αναμετρηθεί με το θρυλικό Μινώταυρο, ενώ παράλληλα αναλογίζεται πώς ξέφυγε από τα τεχνάσματα των Μινωιτών, που προσπαθούσαν να τον απομακρύνουν από το σκοπό του. Η Αριάδνη του στέλνει μήνυμα, ομολογώντας του τον έρωτά της και του ζητά να συναντηθούν τα μεσάνυχτα, αλλά εκείνος απαντά αρνητικά.

Η κοπέλα, απτόητη, πηγαίνει και τον βρίσκει επί τόπου, πιστεύοντας ότι η άρνησή του οφείλεται σε ένα είδος ερωτικού παιχνιδιού. Όσο κι αν ο Θησέας της δηλώνει προσβλητικά ότι αδιαφορεί γι’ αυτήν, επιμένει και του υπόσχεται ότι θα τον βοηθήσει να κατακτήσει την Κρήτη και θα τον ακολουθήσει στην Αθήνα· επιπλέον, του ομολογεί ότι πράγματι την έστειλε ο Μίνωας για να τον αποπλανήσει.

Ο Μίνωας δεν αργεί να εμφανιστεί· η στάση του δείχνει ότι είναι συμφιλιωμένος με την ιδέα του τέλους και της καταστροφής. Αντιμετωπίζει τον Θησέα φιλικά, τον συμβουλεύει για τη συνάντησή του με το Μινώταυρο και του δίνει την ευχή του, ενώ η Αριάδνη τον οδηγεί στο Λαβύρινθο. Σύντομα, η γη σείεται από την πάλη· λίγο αργότερα, ο Θησέας βγαίνει μαζί με την Αριάδνη και δίνει το σύνθημα της αναχώρησης.

Η βασιλοπούλα πιστεύει ότι ο Θησέας νίκησε, όμως εκείνος μιλά αινιγματικά για την εμπειρία του. Αποκρούει ξανά τις ερωτικές της προσφορές και της λέει ότι ήρθε η ώρα να χωρίσουν. Ο Μίνωας επιστρέφει, αυτή τη φορά χωρίς τα διακριτικά της βασιλικής του εξουσίας. Ζητά να μάθει τι συνέβη και η Αριάδνη του περιγράφει τις σκηνές, λέγοντας ότι όταν στο τέλος προσπάθησε να απομακρύνει τον Θησέα, είδε δυο ψηλούς ξανθούς νέους να κοιτούν αμίλητοι τη θάλασσα.

Ο Μίνωας αποκαλεί τον Θησέα «βασιλόπουλο της Κρήτης», και του ζητά να πάρει μαζί του την Αριάδνη, χωρίς αποτέλεσμα. Η Αριάδνη παρακινεί τον πατέρα της να σκοτώσει τον ξένο, όταν όμως ο Μίνωας καλεί τους φρουρούς, γκρεμίζεται η πόρτα του Λαβύρινθου και προβάλλει ο Μινώταυρος με τη μορφή Κούρου. Ο Μίνωας τον αναγνωρίζει ως τον Λυτρωτή που λυτρώθηκε από τη μορφή του Ταύρου, αποχαιρετά την κόρη του και πεθαίνει, ενώ ο Θησέας φεύγει μαζί με τον Κούρο.

Η πρώτη γραφή της τραγωδίας γίνεται το 1949 στην Αντίμπ. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, ο Καζαντζάκης τη μεταφράζει στα γαλλικά. Το 1951 την επεξεργάζεται εκ νέου.

• Ν. Καζαντζάκης, Κούρος, Νέα Εστία, τ. 58, τχχ. 681-682 (15.11 – 1.12.1955) 1508-1521 και 1588-1612
• Ν. Καζαντζάκης, Θέατρο Α΄. Τραγωδίες με αρχαία θέματα. Προμηθέας, Κούρος, Οδυσσέας, Μέλισσα, επιμ. Ε. Χ. Κάσδαγλης, Αθήνα: Δίφρος 1955
• Ν. Καζαντζάκης, Θέατρο Α΄. Τραγωδίες με αρχαία θέματα. Προμηθέας, Κούρος, Οδυσσέας, Μέλισσα, Αθήνα: εκδ. Ελ. Καζαντζάκη 1964 – όπου και νεότερες εκδόσεις· η έκδοση του 1998, με επιμέλεια Πάτροκλου Σταύρου, είναι ανατύπωση της έκδοσης του 1955
• Από το ποιητικό έργο του Ν. Καζαντζάκη, πρόλογος Μανόλης Καρέλλης, εισαγωγή-ανθολόγηση-σημειώματα Στυλιανός Αλεξίου, εικονογράφηση Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ηράκλειο Κρήτης: Δήμος Ηρακλείου 1977 – ανθολογημένα αποσπάσματα

• Nikos Kazantzaki, Tragédies grecques. Melissa, Thésée, μετάφραση στα γαλλικά Charles Guillemenau, Μονακό: εκδ. de Rochers 1953 (πρόκειται για μεταφράσεις του Καζαντζάκη, θεωρημένες από τον Guillemenau) – η πρώτη έκδοση του Θησέα
• Nikos Kazantzaki, Teseo. Τragedia, μετάφραση στα ισπανικά Luisa Rivaud – Raquel Warschaver, Μπουένος Άιρες: εκδ. Losange 1958
• Nikos Kazantzakis, Three Plays. Christopher Columbus, Melissa, Kouros, μετάφραση στα αγγλικά Athena Giannakas-Dallas, Νέα Υόρκη: Simon and Schuster 1969
• Nikos Kazantzaki, Théâtre. Melissa, Kouros, Christoph Colomb, μετάφραση στα γαλλικά Liliane Princet – Nikos Athanassiou, Παρίσι: Plon 1974
• Nikos Kazantzakis, Kouros, μετάφραση στα περσικά, Ιράν: εκδ. Agah χ.χ.

• Θίασος Spencer Stage Company, Νέα Υόρκη 1971. Σκηνοθεσία Vassily Lambrinos. Ηθοποιοί: Eve Dmytryk, Hampton Dickens, Raymond Christian.
• Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης, Ηράκλειο (και περιοδεία στην Κρήτη), 1977. Σκηνοθεσία Μιχάλης Μπούχλης, σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Ανεμογιάννης, μουσική Γ. Μαρκόπουλος. Ηθοποιοί: Λυκούργος Καλλέργης, Νίκος Γαλανός, Ελένη Ανουσάκη
• Θίασος «Προσκήνιο», Φεστιβάλ Αθηνών, 1984. Σκηνοθεσία Αλέξης Σολομός. Ηθοποιοί: Χρήστος Πάρλας, Νίκος Τζόγιας, Βέρα Κρούσκα, Δημήτρης Τσούτσης.

• Μετάδοση από το ραδιοφωνικό σταθμό της Στοκχόλμης, 1950. Μετάφραση Börje Knös
• Kouros, μετάδοση από το Radio Suisse Romande, 1977 (αρχείο Μουσείου Ν. Καζαντζάκη)
• Κούρος, μετάδοση από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (αρχείο Μουσείου Ν. Καζαντζάκη)
• Κούρος, Ελληνική Ραδιοφωνία. Σκηνοθεσία Νίκος Γκάτσος (αρχείο Μουσείου Ν. Καζαντζάκη)